CAPEX / OPEX Mevzusu

CAPEX ve OPEX, şirketlerin finansal yönetiminde çok temel iki kavramdır ve genellikle yatırım planlamasında birlikte değerlendirilir.

Bunu bilmeniz ne işe yarayacak?

İleride (veya halihazırda) bir bölüm yöneticisi / müdürü olduğunuzda bölümünüzle ilgili finansal şeyleri organize etmeniz de elbette beklenir. Bu noktada bölümünüze yapılacak yatırımları terminolojileriyle bilmeniz önemlidir.

Yine rol vererek anlatmaya çalışayım, diyelim ki Bakım bölümünün müdürü / yöneticisisiniz. Bir teknik deponuz var ve malzemeleriniz artık oraya sığmıyor. Başka bir inşaat yapıp alanı büyütmeyi düşünüyorsunuz işte bu CAPEX’e girer. Bu planlamalar bir sonraki yıl için yıl bitmeden yapılır. ( 2026 planlaması 2025 yılı sonunda, veya 2026 ilk aylarında)

ÖZet olarak CAPEX şirket içindeki üst yönetimin karar vereceği büyük yatırımlardır diyebiliriz.

OPEX ise genelde bakım bütçesinden karşılanır. ( Her bölüme OPEX bütçesi ayrılmaz, Bakımın garanti OPEX bütçesi olduğunu bildiğim için bakım birimini yazdım.) örnek olarak yine makina parçası, sarf malzemeler, yakıt gideri vb vb..

Şimdi bunları biraz daha açıp detaylandıralım.

1. CAPEX (Capital Expenditure) – Sermaye Harcamaları

• Tanım: Şirketin uzun vadeli varlık edinmek veya mevcut varlıklarını geliştirmek için yaptığı harcamalardır.
• Amaç: Gelecekte gelir yaratacak veya operasyonel kapasiteyi artıracak yatırımlar.
• Örnekler:
  • Yeni fabrika inşaatı
  • Üretim makinesi satın alma
  • Yazılım lisansını bir kerelik satın alma
  • Arsa/taşınmaz alımı
• Muhasebe etkisi: Doğrudan gider yazılmaz, amortisman yoluyla yıllara yayılır.

2. OPEX (Operational Expenditure) – Operasyonel Harcamalar

• Tanım: Şirketin günlük operasyonlarını yürütmek için yaptığı sürekli, tekrarlayan harcamalardır.
• Amaç: Mevcut işleyişin sürdürülmesi.
• Örnekler:
  • Personel maaşları
  • Enerji, su, doğalgaz giderleri
  • Hammadde alımı
  • Bakım-onarım giderleri
  • Kira ödemeleri
• Muhasebe etkisi: Harcamanın yapıldığı yıl direkt gider olarak yazılır.