Proses Mühendisliğinde Sık Kullanılan Ekipman ve Terimler

🧱 1. Bunker

  • Malzemenin geçici olarak bekletildiği veya beslendiği haznedir.
  • Genellikle konik tabanlıdır, alttan helezon veya vanayla malzeme alınır.
  • Hammadde akışını dengeler.

Örnek: Öğütülmeden önce kalsit bunkerine dolup oradan değirmene beslenir.


🏗️ 2. Silo

  • Daha büyük kapasiteli depolama ünitesidir (tonlarca malzeme alabilir).
  • Toz, granül veya un formundaki ürünlerin stoklanmasında kullanılır.
  • İçinde seviye sensörleri ve hava filtreleri bulunur.

Örnek: Öğütülmüş alçı son ürün silosunda depolanır.


🌪️ 3. Siklon

  • Hava ve toz karışımını merkezkaç kuvvetiyle ayıran ekipmandır.
  • Hava yukarı çıkar, toz dibe düşer.
  • Toz toplama, ürün geri kazanımı ve hava temizliği için kullanılır.

Örnek: Değirmen çıkışındaki toz, siklonda ayrılıp ürün hattına yönlendirilir.


🌀 4. Fan

  • Hava veya gaz akışı oluşturmak için kullanılır.
  • Prosesin basınç farklarını ve hava sirkülasyonunu sağlar.
  • Emici (exhaust) veya üfleyici (blower) tipleri vardır.

Örnek: Siklondan çıkan tozu taşıyan hava akımını proses fanı oluşturur.


🧱 5. Filtre

  • Havadaki tozu veya partikülü tutarak temiz hava çıkışı sağlar.
  • En yaygını torbalı filtre (bag filter) sistemidir.

Örnek: Silo üstü filtre, dolum sırasında oluşan tozu tutar.


⚗️ 6. Mikser (Karıştırıcı)

  • Katı–katı veya sıvı–katı karışımları homojen hale getirir.
  • Kanatlı veya helezonlu tipte olabilir.

Örnek: Alçıya katkı maddesi eklenmeden önce mikserde karıştırılır.


🔁 7. Konveyör

  • Malzemenin bir noktadan diğerine taşınmasını sağlar.
  • Bantlı, zincirli, helezonlu veya hava konveyörlü tipleri bulunur.

Örnek: Kalsit değirmenden sonra pnömatik (hava) konveyörle siklona taşınır.


🧩 8. Elevatör

  • Malzemeyi dikey olarak taşır.
  • Genelde kovalar zincir veya kayışa bağlıdır.

Örnek: Değirmenden çıkan ürünü üst kattaki bunkere taşır.


🔄 9. Helezon (Vidalı Taşıyıcı)

  • Dönerek malzeme taşır; kısa mesafelerde kullanılır.
  • Toz veya granül formundaki malzemelerde etkilidir.

Örnek: Alçı bunkerinden değirmene helezonla besleme yapılır.


⚙️ 10. Değirmen

  • Katı malzemeleri öğütüp incelten ana ekipmandır.
  • Bilyalı, çekiçli veya pendulum tipi olabilir.

Örnek: Kalsit veya alçı taşı, değirmende mikronize edilir.


🌫️ 11. Separatör

  • İnce ve kaba parçacıkları hava akımıyla ayırır.
  • Ürünün tane boyutunu kontrol eder.

Örnek: Kaba alçı tekrar değirmene döner, ince olan ürün hattına gider.


💨 12. Hava Kilidi (Airlock / Rotary Valve)

  • Farklı basınçtaki iki bölge arasında malzeme geçişini sağlar ama hava geçirmez.

Örnek: Siklon altından çıkan toz, hava kilidinden geçerek konveyöre aktarılır.


🔥 13. Kurutucu (Dryer)

  • Malzemedeki nemi uzaklaştırır.
  • Sıcak hava veya gazla çalışır.

Örnek: Kalsine edilmiş alçıda son nem %1 altına indirilir.


📈 14. SCADA / DCS Sistemleri

  • Tüm prosesin bilgisayar üzerinden izlenmesini ve kontrolünü sağlar.
  • Sıcaklık, debi, basınç, nem gibi verileri kaydeder.

Bu sistemler genelde bir oda içerisinde bulunur. Buna Kumanda odası denir. scada ekranların tüm prosesin şeması ve buna bağlı bir çok kontrol bulunur. Burası prosesin beynidir. Tüm operasyonlar buradan operatörler yardımıyla yönetilir. O yüzden buradaki personeli çok iyi seçmek gerekir.

Bir yanıt yazın